Нэг тонн зэс Лондоны металлын бирж дээр өчигдөр 10121.5 ам.долларын ханштай байв. Монголчуудын зэсийн үнэ 10 мянган долларт хүрэх нь гэсэн хүлээлт энэ сарын 7-ны өдөр биеллээ олсон. Зэсийн үнийн график цаашид ч босоо тэнхлэгт хэвээр байх магадлалтай байна. Олон улсын шинжээчид ойрын өдрүүдэд, түүнчлэн энэ оны эхний улиралд зэсийн үнэ тогтмол өснө хэмээн тооцоолсноо хэлж  байгаа юм. Тэдний зарим нь дэлхийн эдийн засаг сэргэж байгаа нь зэсийн ханшийг өсгөж байгаа гэж буй. Харин зарим нь зэсийн нийлүүлэлт буурсан нь үнэ өсөх гол шалтгаан болж байна хэмээжээ. Түүнчлэн энэ онд зэсийн үнэ, ханш өмнө нь хүрч байгаагүй оргилд хүрнэ хэмээх таамаглал байгаа аж. Одоогоор дэлхийн зах зээл дээр нэг тонн зэс 10 мянган ам.долларын босгыг нэгэнт даваад байгаа нь ч үүний нэг жишээ болж байна. Мөн Дэлхийн банкны Монгол дахь суурийн төлөөлөгчийн газрын Монголыг хариуцсан тэргүүлэх эдийн засагч Рожер ван ден Брик манай улсын эдийн засгийн тоймыг танилцуулах үеэрээ зэсийн үнийн талаарх өөрийн төсөөллийг хэлсэн билээ. Түүний үзэж буйгаар зэсийн үнэ энэ жил дэлхийн зах зээл дээр буурахгүй аж. Улмаар ойрын 2-3 жилийн хугацаанд зэсийн үнийн өсөлт тогтвортой үргэлжлэх төлөвтэй байгаа юм байна.

Хэдийгээр өнгөрсөн онд нүүрсний экспорт зэсийнхээс давсан ч зэс Монгол Улсын эдийн засагт голлох үүргий гүйцэтгэсэн хэвээр байх болно. Өнгөрсөн оны нийт  экспортод зэсийнх 26.6 хувийг эзэлсэн бол нүүрс 30 хувийг эзэлсэн билээ. Манай урд хөршид зэсийн хэрэглээ огцом нэмэгдэж байгаа нь ч зэсээс олох ашиг нэмэгдэнэ гэдгийг харуулж  байгаа  ажээ. Зэсийн хэрэглээ, ханш ийн өсч байгаа нь Монгол Улсын төсвийн орлогыг тодорхой хэмжээгээр нэмэгдүүлэх юм. Улмаар төсвийн орлого нэмэгдсэнээр эдийн засагт илүү их өсөлт гарах байх гэсэн хүлээлт хүн бүрт байгаа аж.

УИХ-аас өнгөрсөн оны арваннэгдүгээр сард 2011 оны төсвийн тухай хуулийг  хэлэлцэн баталсан. УИХ, Засгийн газрын гишүүдийн сайтар хэлэлцсэний эцэст баталсан гэх уг төсөлд зэсийн үнийн төсөөллийг хэрхэн гаргасныг дахин сануулъя.

Монгол Улсын 2011 оны төсвийн төсөлд ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнийн төсөөллийг Төсвийн тогвортой байдлын тухай хуулийн холбогдох заалт болон ашигт малтмалын бүтээгдэхүүний үнийн төсөөлөл хийдэг банк, санхүүгийн байгууллагуудын төсөөлөлд тулгуурлан гаргасан билээ. Төсвийн тухай хуульд энэ онд дэлхийн зах зээл дээрх нэг тонн зэсийн үнийг 8425 ам.доллар байхаар тооцож тусгажээ. Түүнчлэн нэг тонн нүүрсний үнэ 128.8 ам.долларт хэлбэлзэхээр төсөөлж хуульд тооцсон. Улмаар нүүрс, зэс гэсэн голлох ашигт малтмалаас тогтворжуулалтын санд 164.6 тэрбум төгрөгийн орлого төвлөрүүлэхээр тооцсон билээ. Зэсийн үнэ 3600 ам.доллараас дээш болсон тохиолдолд илүү орлогыг Төсвийн тогтворжуулалтын санд төвлөрүүлдэг. Улмаар зэсийн үнэ үндсэн өртгөөс доогуур болсон тохиолдолд уг орлогоор нөхөх юм. Харин одоо дэлхийн зах зээл дээрх зэсийн үнэ төсөв батлагчдын төсөөлснөөс даруй 1600 шахам ам.доллараар өссөн нь уг санд төвлөрүүлэх мөнгөний хэмжээг нэмэгдүүлнэ гэсэн таамаг байгаа аж. УИХ-ын гишүүд болон холбогдох газруудаас одоогийн байдлаар зэсийн үнэ ийн өсч байгаа нь улсын төсөвт хэдий хэмжээний орлогыг төвлөрүүлэх вэ гэдгийг тооцоолоогүй байгаа юм байна.  

Зохиогчийн эрх:
"Улс төрийн тойм" сонин